Sufjan Stevens, son zamanların popüler oluşumu singer-songwriter kategorisinden. Müzik kariyerine başladığı 2000 yılından beri, çok üretken olan Sufjan, 5 seneye 5 albüm sığdırmayı başarmış. Memleketi olan Michigan’da kurdukları Marzuki adlı folk grupla müzik kariyerine başlamış, bu grupla 2 albüm kaydettikten sonra önünde duran, solo kariyerine adım atarak, bugünlerin zeminini hazırlamış. İlk çıktığı 2000 yılında yaptığı debutu «A Sun Came» ile dikkatleri üzerine çekemeyen-ki genelde gruplar debut albümleriyle ortalığı kasıp kavurur-Sufjan; yılmaz ve bir sene sonra fırsatlar şehri New York City’ta bulur kendini. Üniversiteye de başlayan Sufjan, «Enjoy Your Rabbit» albümüyle geri döner müzik camiasına.
Ardından 2003’te yayınladığı «Michigan» albümüyle Sufjan zorlu bir sürecin de başlangıcını verir. Amacı Amerika’nın 50 eyaleti hakkında da albüm yapmaktır.Hatta bu temayla ilgili bir şarkısı bile bulunmaktadır. Kendine seçtiği bu misyonun ilk serisi olan albümde Sufjan; doğal olarak doğup büyüdüğü eyalet Michigan’ı anlatır. Kapağında tam adıyla “Greetings From Michigan:The Great Lake State” yazılı olan kayıt, diğer iki albüme nazaran farklı bir yerde durmaktadır. Albümü yapma aşamasında eyalet ile ilgili bilgilerini toplayıp, bir nevi rehber olabilecek bir albüm çıkarmıştır ortaya. Detroit, Flint ve Holland gibi şehirlerden ve bir tatil yöresi olan Tahquamenon şelalerinden övgüyle bahseden şarkılar içermektedir. Hatta Muskegon şehrindeki evsizlere adanmış bir şarkı bile vardır. Son derece eğlenceli şarkıların yanı sıra oldukça melankolik olanlarının da bulunduğu albüm Sufjan’a bir çok artı puan kazandırmıştır müzik sahnesinde.
Etkileyici sesiyle ve albümünde kullandığı bir çok enstrümanın verdiği ses zenginliğiyle kendini kanıtlayan Sufjan için işler yavaş yavaş iyi gitmeye başlamıştır. Artık albümlerini kendi kaydetmez ve Daniel Smith ile birlikte çalışmaya başlar. 50 eyalet görevine bir albümlük mola verip 2004’te yayınladığı «Seven Swans» ta bu sefer ‘inanç-hayat-aşk’ üçgeni hakkında derin düşüncelerinden bahseder. Oldukça dindar biri olduğundan, şarkıları öyle ya da böyle İncille bağlantılı bölümler içerir. İsmini sufi bir ermeni savaşçıdan alan oldukça sevimli adamımıza, bir önceki albümü Michigan’da da sık sık duyduğumuz Megan ve Elin’in vokalleri eşlik eder. Sufjan’ın tüm albümlerinde çaldığı favori enstrümanı banço; Seven Swans’ın genel soundunu oluşturur ve albüm, Michiganla kıyasladığımızda daha sakin şarkılar içerir. Şimdi ise müzik otoritelerine göre en iyi albümüyle karşı karşıyayız;Illinois.
50 eyalet serisinin ikinci albümü Illinois ya da kapağındaki tam adıyla ‘Sufjan Stevens Invites You To: Come On Feel The Illinoise’ geçtiğimiz senenin ikinci yarısında yayınlandı. Sufjan, 2004’ü söz konusu kuzey amerika eyaletini gezip, bol bol notlar alarak geçirdi ve öğrendiği her şeyi bizlere sundu. Albümde Chicago, Jacksonville gibi şehirlerin yanı sıra Mississippi nehrinden, ünlü şair Carl Sandburg’dan, Amerikanın en yüksek gökdeleni Seek’s Tower’dan ve hatta bir seri katil olan John Wayne Gacy hakkında bile şarkılar bulunmaktadır. Tüm hepsinin belirli bir konuya yoğunlaştığı ve küçük hikayelerin anlatıldığı şarkılar, bu albümün tarihsel bir ‘konsept’ albüm olarak nitelendirilmesini sağlıyor. Kapağında tam da bu Illinois konseptiyle alakalı resimler bulunuyor ve bunlardan biriyle ilgili bir sorun da plak şirketinin başını epey ağrıtmış. İlk yayınlandığında kapağında bulunan Superman resmi yüzünden yasal sorunlar çıkmış ve sonraki basımlarda bunun üzeri balon resmiyle kaplanarak halledilmiş. Albümün kapağına baktığımızda diğer gördüklerimizden ise; eyaletin hayvancılıkla geçinilen bir yer olduğunu belli edercesine konulan bir koyun, UFOlar ve bol ışıltılı şehir silüeti.
Illinois albümünü tarz olarak hangi kategoriye koymalıyız diye düşünüyorum da,folk desem değil, indie desem değil, rock veya pop desem hiç değil. Sufjan’ın Illinois albümü bir bakıma popüler senfoni gibi durmakta. Şarkılarda kulaklarımızın farkettiği ilk şey, çok seslilik. Toplamda yirmiye yakın enstrüman çalabilen multi-enstrümantalist Sufjan, albümünde yaylılardan tuşlulara, vurmalılardan, geri vokallerdeki sesliliğe, nefeslilerden, samplelara kadar her şeyi kullanmış. Senfoni dememin nedeni ise bu kadar çok enstrümanı bir araya getirip onları uygun forma sokan ,’sofistike-entellektüel’ kelimelerini uygun bulduğum oldukça karmaşık düzenlemelerdeki başarı. Elliott Smith benzerliğindeki ses rengini de bunlara ekleyince ortaya da haliyle oldukça lezzetli bir müzik çıkmış durumda.
Sufjan’ın,müziğinde farkedilen bi şey var; değişik bir kompozisyon tekniği. Aynı anda pop minimalizmi taşıyan müziğinde, üst üste binmiş ve kaymış vokaller, süslemelerle adeta daire çizip ilerleyen akorlar, dinledikçe insanı çarpan klavyeler bulunmakta. Şarkılarında bulunan her bir enstrümanın ve notanın neden orada olması gerektiğini, onları ard arda dinledikçe farkediyoruz, evet Sufjan Stevens bunu son derece bilinçli yapıyor. Kimi zaman acı çekiyormuş hissi veren sesinin verdiği hipnotik, duygusal-melankolik etki de Sufjan Stevens’ı kendi ‘tarz’ ını yaratma konusunda bize fikir veriyor. Sufjan Stevens kendi zaferini ilan ediyor.
Dinledikçe,bir daha dinleme isteği uyandıran Illinois albümünde,dinledikçe daha çok şey bulmaktayız.Önceki dinleyişimizde kaçırdığımız ve atladığımız tınıları,işittikçe daha çok etkileniyoruz. Kulaklarımıza bir kere mükemmel geldikten sonra albümdeki yoğunluğu daha iyi anlayabiliyoruz.
«Enjoy Your Rabbit» te Çin zodyakına göre koyduğu isimlerinden sonra aynı Michigan albümünde yaptığı gibi şarkı isimleri bir hayli uzundur Illinois’te. Bir anlamda şarkılarının içeriğini aktarmıştır isimlerine. Tek satırdan ibaret olanların yanında, yazmaya kalksak neredeyse bir paragraf tutabilecek olanları da mevcuttur. Kolaylık olması açısından, bu uzun isimleri kullanmayıp, şarkılara bahsettikleri konulardan yeni isimler verilebilir. «Concerning The Ufo Sighting» in klavye vuruşlarıyla, flütleriyle ve Sufjan’ın sakin sesiyle başlayan albüm, geri kalanı için bize ipuçlarını bolca vermekte. Albümün kısa isimli(!) şarkılarından «Come on! Feel the Illinoise! — Part I: The World’s Columbian Exposition — Part II: Carl Sandburg Visits Me in a Dream»; ilk bölümünde eğlenceli yüzünü gösterdikten sonra, şarkının ilerleyen dakikalarında yine hüzün ve melankoli hakim oluyor ruhlarımıza. «John Wayne Gacy» de ivmesini de arttırarak devam eden bu ruh halinin sebebi ise şarkıya da adını veren seri katilden bahsetmesidir. Sufjan; palyaço kılığında 27 kişiyi öldüren bu seri katille kendini özdeşleştirir ve bu trajediyi bize oldukça etkileyici bir biçimde sunar. Bu kötü ruh hali; «Chicago» da ve «Prairie Fire That Wanders About» da ise yerini mutluluğa bırakıyor. “The Man of Metropolis Steals Our Hearts”, keskin ve kimi yerde gıcırtılı gitarlarıyla oldukça hızlı ilerledikten sonra, funky bassların üzerinde seyreden “They Are Night Zombies, They Are Neighbors” ise oldukça eğlenceli geliyor. Bançonun hakim olduğu “Decatur” ve “Casimir Pulaski Day“; bize “Seven Swans” albümünü hatırlatıyor. Tamamı 75 dakikadan oluşan albümün en uzun şarkısı olan, albümün öne çıkan parçalarından «The Tallest Man, The Broadest Shoulders»da ise kendimize hakim olamayıp şarkıyla birlikte alkış ritmi tutmaya başlıyoruz. Sonradan farkettiğim üzere bu şarkı, Michigan’daki ”All Good Naysayers, Speakup! Or Foerever” ile aynı girişe sahip fakat ilerledikçe farkını ortaya koyuyor.
Bir sonraki albümün yine bir eyalet temalı albüm olacağı ve adaylar arasında Minnesota ve Oregon’un bulunduğu yönünde söylentiler bulunmakta. Yapılan bir söyleşide bundan sonraki albümlerinin daha soyut ve mecazi olacağını söyleyen Sufjan; özellikle şarkı sözü yazarlığında giderek daha da ulaşılmaz oluyor. Kendisinden üretkenliğine devam edip, bu yıl da bizi mutlu ve hüzünlü edecek albümünü beklemekteyiz.
